W dniu 22 października 2015 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu wydał w sprawie, w której uczestnikiem był reprezentowany przez nas Klient orzeczenie ważne dla wszystkich spółek handlowych, które w ostatnim czasie przekształciły prawo użytkowania wieczystego na nieruchomości w jej własność.

Nowelizacja ustawy o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego we własność, która weszła w życie dnia 9 października 2011 roku znacznie rozszerzyła krąg podmiotów uprawnionych do żądania przekształcenia przysługującego im prawa użytkowania wieczystego na nieruchomości we własność. W szczególności możliwość taką przyznano osobom prawnym, które dotychczas z tego uprawnienia nie korzystały.

Jednakże wyrokiem z dnia 10 marca 2015 r. Trybunał Konstytucyjny orzekł o niezgodności powyższego przepisu z Konstytucją w zakresie w jakim rozszerzył on obowiązujący wcześniej katalog podmiotów uprawnionych.

Meritum sporu

W powyższym orzeczeniu niektóre gminy dostrzegły okazję do odzyskania nieruchomości, które utraciły w wyniku dokonanych na rzecz spółek handlowych przekształceń. Presja wywierana przez samorządy na prokuraturę spowodowała liczne próby uchylenia decyzji o przekształceniu wydanych w okresie pomiędzy wejściem w życie nowelizacji a wskazanym wyrokiem Trybunału.

Skarga prokuratora

W ostatnim czasie Kancelaria reprezentowała w analogicznej sprawie spółkę, która dokonała we wspomnianym okresie przekształcenia prawa użytkowania wieczystego na jednej z poznańskich nieruchomości w prawo własności.

Skargę na prawomocną już decyzję przekształceniową złożył w ustawowym sześciomiesięcznym terminie Prokurator Okręgowy podnosząc jej niezgodność z przepisami Konstytucji i powołując się na wspomniany wyrok Trybunału Konstytucyjnego.

Brak legitymacji prokuratora

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu zdecydował o oddaleniu skargi Prokuratora przychylając się w całości do prezentowanego przez Kancelarię stanowiska.

Na wstępie Sąd uznał, iż przepisu artykułu 145 § 1 pkt 1 lit. b Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi będącego podstawą skargi nie można interpretować w oderwaniu od treści art. 145a § 1 kodeksu postępowania administracyjnego oraz powiązanych z nim przepisów, zwłaszcza art. 147 k.p.a. Norma ta stanowi, iż w przypadku stwierdzenia przez Trybunał Konstytucyjny niezgodności aktu prawnego z Konstytucją, wznowienia postępowania żądać może wyłącznie strona.

Zdaniem Sądu Prokurator na mocy art. 188 k.p.a. jest w postępowaniu wyłącznie podmiotem na prawach strony, nie zaś samą stroną, dlatego też uprawnienie do żądania wznowienia postępowania z powodu niezgodności z Konstytucją aktu normatywnego, na podstawie którego decyzja została wydana mu nie przysługuje.

Podobnie zdaniem Sądu jest w przypadku skargi administracyjnej. Wobec powyższego nie zachodzi bowiem w przedmiotowej sytuacji naruszenie prawa dające możliwość wznowienia postępowania ze skargi prokuratora.

Ochrona praw nabytych

Nadto Wojewódzki Sąd Administracyjny wskazał, iż uchylenie decyzji przekształceniowej byłoby niemożliwe ze względu na konstytucyjną zasadę ochrony praw nabytych. Niezgodna z zasadami słuszności jest bowiem sytuacja, w której władze Państwowe ustanowiwszy prawo rozszerzające krąg podmiotów uprawnionych do żądania przekształcenia użytkowania wieczystego we własność po zaistnieniu wynikających z niego w sposób oczywisty skutków dążą do ich odwrócenia, nawet w sytuacji gdy wprowadzone przepisy okazały się niezgodne z Konstytucją.

Sytuacja taka jest nadto nie do zaakceptowania ze względu na zasady pewności prawa oraz zaufania obywatela do Państwa i stanowionego przez nie prawa.

Podsumowanie

Wydany przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu wyrok daje podmiotom, które na podstawie nowelizacji ustawy o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego we własność skorzystały z przyznanego im uprawnienia liczne argumenty w ewentualnym sporze z organami państwowymi.

Przed uchyleniem decyzji przekształceniowej wydanej w okresie od wejścia w życie przedmiotowej nowelizacji do wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 10 marca 2015 r. można bronić się podnosząc przede wszystkim brak legitymacji prokuratora do wniesienia skargi administracyjnej lub sprzeciwu mającego na celu wznowienie postępowania, a także powołując się na ochronę praw nabytych oraz zasady pewności prawa i zaufania obywatela do Państwa.